shivleelamrut

शिवलीलामृत अकरावा अध्याय

श्रीगणेशाय नमः । धन्य धन्य तेचि जन । जे शिवभजनीं परायण । सदा शिवलीलामृत श्रवण | अर्चन सदा शिवाचें ॥ १ ॥ सुत म्हणे शौनकादिकांप्रती । जे रुद्राक्षधारण भस्म चर्चिती । त्यांच्या पुण्यास नाहीं मिती । त्रिजगतीं तेचि धन्य ॥२ ॥ जो सहस्र रुद्राक्ष करी धारण । त्यासी वंदिती शुक्रादि सुरगण । तो शंकरचि त्याचें दर्शन घेतां तरती जीव बहु || ३ || अथवा षोडश षोडश दंडी जाण । बांधावे रुद्राक्ष सुलक्षण । शिखेमाजीं एक बांधावा पूर्ण । शिवस्वरूप म्हणवुनि ॥ ४ ॥ त्यावरोनि करितां स्नान । तरी त्रिवेणीस्नान केल्यासमान । असो द्वादश द्वादश मनगटीं पूर्ण । रुद्राक्ष बांधिजे आदरें ॥ ५ ॥ कंठीं बांधावे बत्तीस मस्तकाभोंवते चोवीस । सहा सहा कर्णी पुण्य विशेष। बांधितां निर्दोष सर्वदा ॥ ६ ॥ अष्टोत्तरशतमाळा । सर्वदा असावी गळां । एकमुखी रुद्राक्ष आगळा । पूजितां भाग्य विशेष ॥७॥ पंचमुख षण्मुख अष्टमुख । चतुर्दशमुख लक्ष्मीकारक । सकळ मंत्र सुफळ देख । रुदाक्षजप नित्य करितां ॥ ८ ॥ नित्य रुद्राक्षपूजन । तरी केलें जाणिजे शिवार्चन । रुद्राक्षमहिमा परम पावन । इतिहास ऐका येविषयीं ॥ ९ ॥ काश्मीरदेशींचा नृप पावन । नामाभिधान भद्रसेन । विवेकसंपन्न प्रधान । परम चतुर पंडित ॥ १० ॥ प्रजा दायाद भूसर । धन्य म्हणती तोचि राजेश्वर । लांच न घे न्याय करी साचार । अमात्य थोर तोचि ।।११ ।। सुंदर पतिव्रता मृदुभाषिणी । पूर्वदत्तें ऐसी लाधिजे कामिनी । सुत सभाग्य विद्वान गुणी । विशेष सुकृतें पाविजे ॥ १२ ॥ गुरु कृपावंत सर्वज्ञ थोर । शिष्य प्रज्ञावंत गुरुभक्त उदार । वक्ता क्षमाशील शास्त्रज्ञ सुरस फार । विशेष सुकृतें लाहिजे ॥ १३ ॥ श्रोता सप्रेम चतुर सावधान । यजमान साक्षेपी उदार पूर्ण । काय आरोग्य सुंदर कुलीन । पूर्वसुकृतें प्राप्त होय ।। १४ ।। असो तो भद्रसेन आणि प्रधान । बहुत करितां अनुष्ठान | दोघांसी झाले नंदन | शिवभक्त उपजतांचि ।। १५ ।। राजपुत्र नाम सुधर्म । प्रधानात्मज तारक नाम । दोघे शिवभक्त नि:सीम । सावधान शिवध्यानीं ॥ १६ ॥ बाळें होऊनि सदा प्रेमळ । अनुराग चित्तीं वैराग्यशीळ । लौकिकसंगे ध्रुव अमंगळ । त्यांची संगती नावडे त्यां ।। १७ ।। पंचवर्षी दोघे कुमर । लेवविती वस्त्रें अलंकार । गजमुक्तमाळा मनोहर । नानाप्रकारें लेवविती ॥१८ ।। तंव ते बाळ दोघेजण । सर्वालंकारउपाधी टाकून । करिती रुद्राक्षधारण । भस्म चर्चिती सर्वांगी ॥ १९ ॥ आवडे सर्वदा एकान्त । श्रवण करिती शिवलीलामृत । बोलती शिवनामावळी सत्य । पाहणें शिवपूजा सर्वदा ।। २० ।। आश्चर्य करिती राव प्रधान । यांस कां नावडे वस्त्रभूषण । करिती रुद्राक्ष – भस्मधारण । सदा स्मरण शिवाचें ॥ २१ ॥ विभूती पुसोनि रुद्राक्ष काढिती । मागुती वस्त्रें भूषणे लेवविती । ते सवेंचि ब्राह्मणांसी अर्पिती । घेती मागुती शिवदीक्षा ॥ २२ ॥ शिक्षा बहुत । परी ते न सांडिती आपुलें व्रत । राव प्रधान चिंताग्रस्त । म्हणतीं करावें काय आता ||२३ ॥ तो उगवला सुकृतमित्र । घरासी आला पराशर । सवें वेष्टित ऋषींचे भार । अपार सूर्य तेजस्वी ॥ २४ ॥ जो कृष्णद्वैपायनाचा जनिता । त्रिकाळज्ञानी प्रतिसृष्टिकर्ता । जो वसिष्ठाचा नातू तत्त्वतां । राक्षससत्र जेणें केलें ॥ २५ ॥ जेवीं मनुष्यें वागती अपार । तैसेंच पूर्वी होते रजनीचर । ते पितृकैवारें समग्र । जाळिलें सत्र करूनियां ॥ २६ ॥ जनमेजयें सर्पसत्र केलें । तें आस्तिकें मध्येंच राहविले । पराशरासी पुलस्तीनें प्रार्थिले । मग वांचलें रावणादिक ॥ २७ ॥ विरंचीस दटावूनि क्षणमात्रें । प्रतिसृष्टि केली विश्वामित्रें । तेवी पितृकैवारें पराशरें । वादी जर्जर पैं केलें ॥ २८ ॥ ती सांगावी समूळ कथा । तरी विस्तार होईल ग्रंथा। यालागीं ध्वनितार्थ बोलिलों आतां । कळलें पाहिजे निर्धारें ॥ २९ ॥ ऐसा महाराज पराशर । ज्याचा नातू होय शुकयोगींद्र । तो भद्रसेनाचा कुळगुरु निर्धार । घरा आला जाणोनी ॥ ३० ॥ राव प्रधान सामोरे धांवती । साष्टांग नमूनि घरासी आणिती । षोडशोपचारीं पूजिती । भाव चित्तीं विशेष ॥ ३१ ॥ समस्तां वस्त्रें भूषणें देऊन । राव विनवी कर जोडून । म्हणे दोघे कुमार रात्रंदिन । ध्यान करिती शिवाचें ॥ ३२ ॥ नावडती वस्त्रे अलंकार । रुद्राक्ष-भस्मावरी सदा भर । वैराग्यशील अणुमात्र । भाषण न करिती कोणासी ||३३ || इंद्रियभोगांवरी नाहीं भर । नावडे राजाविलास अणुमात्र । गजवाजियानीं समग्र । आरूढावें आवडेना ।। ३४ ।। पुढें कैसें राज्य करितीं। हें आम्हांसी गूढ पडिलें चित्तीं । मग तो दोघे कुमर आणोनि गुरुप्रती । दाखविलें भद्रसेने ॥ ३५ ॥ गुरुनें पाहिलें दृष्टीसीं । जैसे मित्र आणि शशी । तैसे तेजस्वी उपमा तयांसी । नाहीं कोठें शोधितां ॥३६॥ यावरी बोले शक्तिसुत । म्हणे हे कां झाले शिवभक्त । यांची पूर्वकथा समस्त । ऐक तुज सांगतों ॥३७ ॥ पूर्वी हे काश्मीरदेशांत उत्तम । महापट्टण नंदिग्राम । तेथील वारांगना मनोरम । महानंदा नाम तियेचें ॥३८ ॥ त्या ग्रामींचा तोचि भूप। पृथ्वीमाजी निःसीम स्वरूप । ललिताकृति पाहोनि कंदर्प । तन्मय होवोनि नित्य करी ॥ ३९ ॥ जैसे उगवला पूर्णचंद्र । तैसें तिजवरी विराजे छत्र । रत्नखचित यानें अपार । भाग्या पार नाहीं तिच्या ॥४० ॥ रत्नमय दंडयुक्त । चामरें जीवरी सदा ढळत । मणिमय पादुका रत्नखचित । चरणीं जिच्या सर्वदा ॥४१ ॥ विचित्र वसनें दिव्य सुवास। हिरण्यमय रत्नपर्यंक राजस। चंद्ररश्मिसम प्रकाश । शय्या जिची अभिनव ॥ ४२ ॥ दिव्याभरणीं संयुक्त । अंगीं सुगंध विराजित । गो-महिषीखिल्लारें बहुत । वाजी गजघरीं बहुवसें ।।४३ ।। दास दासी अपार । घरीं माता सभाग्य सहोदर । जिचें गायन ऐकतां किन्नर । तटस्थ होती कोकिळा ॥४४ ॥ जिच्या नृत्याचें कौशल्य देखोन । सकळ नृप डोलविती मान । तिचा भोगकाम इच्छून भूप सभाग्य येती घरा ॥ ४५ ॥ वेश्या असोनि पतिव्रता । नेमिला जो पुरुष तत्त्वतां । त्याचा दिवस न सरतां । इंद्रासही वश्य नव्हे ॥४६॥ परम शिवभक्त विख्यात । दानशीळ उदार बहुत । सोमवार प्रदोषव्रत । शिवरात्र करी नेमेंसी ॥४७॥ अन्नछत्र सदा चालवीत । नित्य लक्षत्रिदळे शिव पूजीत । ब्राह्मणहस्ते अद्भुत । अभिषेक करवी शिवासी ॥४८ ।। याचक मनीं जें जें इच्छीत । तें तें महानंदा पुरवीत । कोटि लिंगे करवीत । श्रावणमासीं अत्यादरें ॥४९ ॥ ऐकें भद्रसेना सावधान । कुक्कुट मर्कट पाळले प्रीतीकरून त्यांच्या गळां रुद्राक्ष बांधोन । नाचूं शिकविले कौतुकें ॥५०॥ आपुलें जें कां नृत्यागार । तेथें शिवलिंग स्थापिलें सुंदर । कुक्कुट मर्कट त्यासमोर । तेथेंचि बांधीं प्रीतीनें ॥५१ ॥ करी शिवलीलापुराणश्रवण । तेही ऐकती दोघेजण | सवेंचि महानंदा करी गायन । नृत्य करी शिवापुढें ॥५२ ॥ महानंदा त्यांसी सोडून । नृत्य करवी कौतुकेंकरून ॥ त्यांच्या गळां कपाळी जाण ॥ विभूति चर्ची स्वहस्तें ॥५३ ॥ एवं तिच्या संगतीकरून । त्यांसी । घडतसे शिवभजन । असो तिचें सत्त्व पहावयालागोन। सदाशिव पातला ॥५४ ॥ सौदागराचा वेष धरिला । महानंदेच्या सदना आला । त्याचें स्वरूप देखोनि ते अबला । तन्मय झाली तेधवां ॥ ५५ ॥ पूजा करोनि स्वहस्तकीं । त्यास बैसविलें रत्नमंचकीं । तो पृथ्वीमोलाचें हस्तकीं । कंकण त्याच्या देखिलें ॥५६॥ देखतां गेली तन्मय होऊन । म्हणे स्वर्गीची वस्तु वाटे पूर्ण । विश्वकर्म्यानें निर्मिली जाण । मानवी कर्तृत्व हें नव्हे ॥५७ ॥ सौदागरें तें काढून | तिच्या हस्तकीं घातले कंकण । येरी होवोनि आनंदघन | नेम करी तयासी ॥५८ ॥ पृथ्वीचें मोल हे कंकण । मीही बत्तीसलक्षणी पद्मिण । तीन दिवस संपूर्ण । दासी तुमची झालें मी ॥५९ ॥ तयासी तें मानलें । सवेंचि त्यानें दिव्यलिंग काढिले । सूर्यप्रभेहून आगळें । तेज वर्णिले न जाय ॥६० ॥ लिंग देखोनि ते वेळीं । महानंदा तन्मय झाली । म्हणे जय जय चंद्रमौळी । म्हणोनि वंदी लिंगातें ||६१ ॥ म्हणे या लिंगाच्या प्रभेवरूनी । कोटी कंकणें टाकावी ओंवाळूनी । सौदागर म्हणे महानंदेलागूनी । लिंग ठेवीं जतन हें ॥६२ ॥ म्हणे या लिंगापाशीं माझा प्राण | भंगले कीं गेले दग्ध होऊन । तरी मी अग्निप्रवेश करीन । महाकठीण व्रत माझें ॥६३ ॥ येरीनें अवश्य म्हणोन । ठेविलें नृत्यागारीं नेऊन । मग दोघें करितां शयन । रत्नखचित मंचकीं ॥६४ ॥ तिचें कैसे आहे सत्त्व । धैर्य पाहे सदाशिव । भक्त तारावया अभिनव । कौतुकचरित्र दाखवी ॥६५॥ त्याच्या आज्ञेकरून । नृत्यशाळेस लागला अग्न | जन धांवों लागलें चहूंकडोन । एकचि हांक जाहली ||६६ ॥ तीस सावध करी मदनारी । म्हणे अग्नि लागला ऊठ लवकरी । येरी उठली घाबरी । तंव वातात्मज चेतला ||६७ ॥ घालून । कंठपाश त्यांचे काढून । कुक्कुट मर्कट दिधले तैशामाजी उडी सोडून । गेले पळोन वनाप्रती ॥६८ ॥ नृत्यशाळा भस्म झाली समग्र । मग शांत जाला सप्तकर । यावरी पुसे सौदागर । महानंदेप्रती तेधवां ॥६९ ॥ माझें दिव्यलिंग आहे कीं जतन । महानंदा घाबरी ऐकोन । वक्षःस्थळ घेत बडवून । म्हणे दिव्यलिंग दग्ध जाहलें ॥ ७० ॥ सौदागर बोले वचन । नेमाचा आजि दुसरा दिन । मी आपुला देतों प्राण । लिंगाकारणे तुजकरी ॥७१ ॥ मग त्रिचरण चेतविला । आकाशपंथें जाती ज्वाला । सौदागर सिद्ध झाला । समीप आला कुंडाच्या ॥७२ ॥ अति लाघवी उमारंग । जो भक्तजनभवभंग । उडी घातली सवेग । ‘ॐ नमः शिवाय’ म्हणवुनी ||७३ ॥ ऐसें देखतां महानंदा । बोलिवले सर्व ब्रह्मवृंदा । लुटविली सर्व संपदा । कोशसमवेत सर्वही ॥७४ ॥ अश्वशाळा गजशाळा संपूर्ण । सर्व संपत्तीसहित करी गृहदान । महानंदेनें स्नान करून । भस्म अंगीं चर्चिले ॥७५ ॥ रुद्राक्ष सर्वांगी लेवून । हृदयीं चिंतिले शिवध्यान । हर हर शिव म्हणून । उडी निःशंक घातली ॥७६ ॥ सूर्यबिंब निघे उदयाचळीं । तैसा प्रकटला कपाळमौळी । दशभुज पंचवदन चंद्रमौळी । संकटीं पाळी भक्तांते ।।७७ ।। माथां जटांचा भार । तृतीयनेत्रीं वैश्वानर । शिरीं झुळझुळ वाहे नीर । भयंकर महाजोगी ॥७८ ॥ चंद्रकला तयाचे शिरीं । नीलकंठ खट्वांगधारी । भस्म चर्चिले शरीरीं । गजचर्म पांघुरला ।।७९ ।। नेसलासे व्याघ्रांबर । गळां मनुष्यमुंडांचे हार । सर्वांगी वेष्टित फणिवर | दशभुजा मिरविती ॥८० ॥ वरचेवरी कंदुक झेलीत । तेवीं दहा भुजा पसरोनि अकस्मात । महानंदेसी झेलुनि धरीत । हृदयकमळीं परमात्मा ||८१ ॥ म्हणे जाहलों मी सुप्रसन्न । महानंदे माग वरदान । ती म्हणे हें नगर उद्धरून । विमानीं बैसवी दयाळा ||८२॥ माताबंधू समवेत । महानंदा विमानी बैसत । दिव्यरूप पावोनि त्वरित । नगरासमवेत चालली ॥८३ ॥ पावली सकळ शिवपदीं । जेथे नाही आधिव्याधी । क्षुधातृषाविरहित त्रिशुद्धी । भेदबुद्धि कैंची तेथे ॥८४ ॥ नाहीं काम क्रोध द्वंद्व दुःख । मद मत्सर नाहीं निशंक । जेथींचे गोड उदक । अमृताहूनि कोटिगुणे ॥८५ ॥ जेथे सुरतरुंची वनें अपारें । सुरभींचीं बहुत खिल्लारें । चिंतामणींचीं धवलागारें । भक्तांकारणें निर्मिली ॥८६॥ जेथें वोसणतां बोलती शिवदास । तें तें प्राप्त होय तयांस । शिवपद सर्वदा अविनाश । महानंदा सुरस । पराशर सांगे भद्रसेनास । तेथें पावली ॥८७ ॥ ही कथा परम म्हणे कुमार दोघे नि:शेष | कुक्कुट मर्कट पूर्वीचें ॥८८ ॥ कंठीं रुद्राक्षधारण । भाळीं विभूति चर्चून । त्याच पूर्वपुण्येंकरून । सुधर्म तारक उपजले ॥८९ ॥ हे पुढें राज्य करितील निर्दोष । बत्तीसलक्षणी डोळस । शिवभजनीं लावितील बहुतांस । उद्धरतील तुम्हांतें ॥९० ॥ अमात्यसहित भद्रसेन ॥ गुरुसी घाली लोटांगण । म्हणे इतुकेनी मी धन्य । सुपुत्र उदरी जन्मले ॥९१ ॥ भद्रसेन बोलत पुढती । हे राज्य किती वर्षे करिती । आयुष्यप्रमाण किती । सांग यथार्थ गुरुवर्या ॥९२ ॥ बहुत करितां नवस | येवढाचि पुत्र आम्हांस । परम प्रियकर राजस । प्राणांहूनी आवडे बहू ॥९३ ॥ तुमच्या आगमनेंकरून । स्वामी मज समाधान । तरी या पुत्राचें आयुष्यप्रमाण । सांगा स्वामी मज तत्त्वतां ॥९४ ॥ ऋषि म्हणे मी सत्य बोलेन देख । परी तुम्हांसी ऐकतां वाटेल दुःख । हे सभा सकळिक । दुःखार्णवीं पडेल पैं ॥ ९५ ॥ प्रत्ययसदृश बोलावें वचन । नातरी आंगास येतें मूर्खपण । तुम्हां वाटेल विषाहून । विशेष कठीण ते गोष्टी ॥९६ ॥ भद्रसेन म्हणे सत्यवचन । बोलावया न करावा अनमान । तरी तुझ्या पुत्रासी बारा वर्षे पूर्ण । झाली असती जाण पां ॥९७ ॥ आजपासोनि सातवे दिवशीं । मृत्यु पावेल या समयासी । राव ऐकतां धरणीसी । मूर्च्छा येऊनि पडियेला ।।९८ ।। अमात्यांसहित त्या स्थानीं । दुःखाग्नींत गेले आहाळोनी । अंतःपुरीं सकळ कामिनी ॥ आकान्त करिती आक्रोशें ॥९९ ॥ करूनियां हाहा:कार । वक्षःस्थळ पिटी नृपवर || मग रायासी पराशर । सावध करोनि गोष्ट सांगे ॥१०० ॥ नृपश्रेष्ठा न सोडीं धीर । ऐक एक सांगतों विचार । जें पंचभूतें नव्हतीं समग्र । शशिमित्र नव्हते तैं ॥१०१ ॥ नव्हता मायामय विकार । केवल ब्रह्ममय साचार । तेथें झालें स्फुरण जागर । अहंब्रह्म म्हणोनियां ॥ २ ॥ ते ध्वनि माया सत्य । तेथोनि जाहलें महत्तत्त्व । मग त्रिविध अहंकार होत । पीतवसन । रजांशे शिवइच्छेंकरूनियां ॥ ३ ॥ सत्त्वांशें निर्मिला सृष्टिकर्ता द्रुहिण | तमांशे रुद्र परिपूर्ण । सर्गस्थित्यंत करविता ॥४॥ विधीसी म्हणे सृष्टि रचीं पूर्ण । येरू म्हणजे मज नाहीं ज्ञान । मग शिवें तयालागून । चारी वेद उपदेशिले ॥ ५ ॥ चहूं वेदांचें सार पूर्ण । तो हा रुद्राध्याय परम पावन । त्याहूनि विशेष गुह्यज्ञान | भुवत्रयीं असेना ||६ ॥ बहुत करीं त्याहून । आणिक थोर नाहीं साधन । हा रुद्राध्याय शिवरूप म्हणून । श्रीशंकर स्वयें बोले ॥ ७ ॥ जे रुद्राध्याय ऐकती पढती । त्यांच्या दर्शनें जीव उद्धरती । मग कमलोद्भव एकांतीं । सप्तपुत्रा सांगे रुद्र हा ॥ ८ ॥ मग सांप्रदायें ऋषीपासोन । भूतळीं आला अध्याय जाण । थोर जप तप ज्ञान । त्याहूनि अन्य नसेचि ॥९ ॥ जो हा अध्याय जपे संपूर्ण । त्याचेनि दर्शनें तीर्थे पावन । स्वर्गीचें देव दर्शन । त्याचें घेऊं इच्छिती ॥११० ॥ जप तप शिवार्चन | याहून थोर नाहीं जाण । रुद्रमहिमा अगाध पूर्ण । किती म्हणोनि वर्णावा ॥ ११ ॥ रुद्रमहिमा वाढला फार । ओस पडिलें भानुपुत्रनगर । पाश सोडोनि यमकिंकर । रिते हिंडो लागले ॥ १२ ॥ मग यमें विधीलागीं पुसोन । अभक्तिकृत्या निर्मिली दारुण । तिनें कुतर्कवादी भेदी लक्षून | त्यांच्या हृदयीं संचरली ॥ १३ ॥ त्यांसी मत्सर वाढविला विशेष । वाटे करावा शिवद्वेष । तेणें ते जावोनि यमपुरीस । महानरकीं पडले सदा ॥१४॥ यम सांगे दूतांप्रती । शिवद्वेषी जे पापमती । ते अल्पायुषी होती । नाना रीतीं जाचणी करा ॥ १५ ॥ शिव थोर विष्णु लहान । हरी विशेष हर गौण । ऐसें म्हणती जे त्यांलागून । आणोनि नरकीं घालावें ॥ १६ ॥ रुद्राध्याय नावडे ज्यांसी । कुंभीपाकीं घालावे त्यांसी । रुद्रानुष्ठानें आयुष्यासी । वृद्धि होय निर्धारें ॥ १७ ॥ याकरितां भद्रसेना अवधारीं । । अयुत रुद्रावर्तनें करीं । शिवावरी अभिषेकधार धरीं । मृत्यू दूरी होय साच ॥ १८ ॥ अथवा शत घट स्थापून | दिव्य वृक्षांचे पल्लव आणून । रुद्रं उदक अभिमंत्रून । अभिषिंचन पुत्रा करीं ॥ १९ ॥ नित्य दहासहस्र आवर्तनें पूर्ण । क्षोणीपाळा करीं सप्तदिन । रायें धरिले दृढ चरण । सद्गद होवोनि बोलत ॥१२० ॥ सकळऋषिरत्न-मंडितपदक । स्वामी तूं त्यात मुख्य नायक । काळ मृत्यु भय शोक | गुरु रक्षी त्यांपासूनी ॥ २१ ॥ तरी त्वां आचार्यत्व करावे पूर्ण । तुजसवें जे आहेत ब्राह्मण । आणीक सांगसी ते बोलावून । आतांचि आणितों आरंभीं ॥ २२ ॥ मग सहस्र विप्र बोलावून । ज्यांची रुद्रानुष्ठांनी भक्ति पूर्ण । न्यासध्यानयुक्त पढून । गुरुपासुनि जे आले ||२३|| परदारा आणि परधन । ज्यांस वमनाहूनि नीच पूर्ण । विरक्त सुशील गेलिया प्राण । दुष्टप्रतिग्रह न घेती ॥ २४ ॥ जे शापानुग्रहसमर्थ । सामर्थ्य चालों न देती मित्ररथ | किंवा साक्षात उमानाथ । पुढें आणोनि उभा करिती ॥ २५ ॥ ऐसे लक्षणयुक्त ब्राह्मण । बैसला व्यासपिता घेऊन । सहस्र घट मांडून । अभिमंत्रोनि स्थापिलें ॥ २६ ॥ स्वर्धुनीचें सलिल भरलें पूर्ण । त्यांत आम्रपल्लव घालून । रुद्रघोषें गर्जिन्नले ब्राह्मण । अनुष्ठान दिव्य मांडिलें ॥ २७ ॥ शास्त्रसंख्या झाले दिवस । सातवे दिवशीं माध्यान्हीं आला चंडांश । मृत्युसमय येतां धरणीस । बाळ मूर्च्छित पडियेला ॥ २८ ॥ एक मुहूर्त निचेष्टित । चलन वलन राहिलें समस्त । परम घाबरला नृपनाथ | गुरु देत नाभीकारा ॥ २९ ॥ रुद्रोदक शिंपोन । सावधान केला राजनंदन । त्यासी पुसती वर्तमान । वर्तलें तेंचि सांगत ||१३० || एक काळपुरुष भयानक थोर । ऊर्ध्वजटा । कपाळी शेंदूर । विक्राळ दाढा भयंकर । नेत्र खदिरांगासारिखे ॥ ३१ ॥ तो मज घेऊनि जात असतां । चौघे पुरुष धांवोनि आले तत्त्वतां । पंचवदन दशभुज त्यांची साम्यता । कमळ भवांडीं दुजी नसे ॥ ३२ ॥ ते तेजें जैसे गभस्ती । दिगंततम संहारिती । भस्म अंगीं व्याघ्रांबर दिसती । दशहस्तीं आयुधें ॥ ३३ ॥ ते महाराज येऊन । मज सोडविलें तोडोनि बंधन । या काळपुरुषासी धरून । करीत ताडण गेले ते ॥ ३४ ॥ ऐसें पुत्रमुखीचें ऐकतां उत्तर ॥ भद्रसेन करी जयजयकार । ब्राह्मणांसीं घालीं नमस्कार । आनंदाश्रु नेत्रीं आले ॥ ३५ ॥ अंगीं रोमांच दाटले । मग विप्रचरणीं गडबडां लोळे । शिवनाम गर्जत तये वेळे । देव सुमनें वर्षती ॥३६ ॥ अनेक वाद्यांचे गजर । डंका गर्जे अवघ्यांत थोर । मुखद्वयाची महासुस्वर । मृदंगवायें गर्जती ॥३७॥ अनेक वाद्यांचे गजर । शिवलीला गाती अपार । शृंगे भृंगे काहाळ थोर । सनया अपार वाजती ॥ ३८ ॥ चंद्रानना धडकती भेरी । नाद न माये नभोदरीं । असो भद्रसेन यावरी । विधियुक्त होम करीतसे ॥ ३९ ॥ षड्रस अन्नें शोभिवंत । अलंकार दिव्य वस्त्रे देत । अमोलिक वस्तु अद्भुत । आणोनि अर्पी ब्राह्मणांसी ॥१४० ॥ दक्षिणेलागी भांडारें । मुक्त केलीं राजेंद्रे । म्हणे आवडे तितुकें भरा एकसरे । मागें पुढें पाहूं नका ॥४१॥ सर्व याचक केले तृप्त । पुरे पुरे हेचि ऐकिली मात । धनभार जाला बहुत । म्हणोनि सांडिती ठायीं ठायीं ॥ ४२ ॥ ब्राह्मण देती मंत्राक्षता । विजय कल्याण हो तुझिया सुता । ऐसा अति आनंद होत असता ॥ तों अद्भुत वर्तलें ॥४३ ॥ वसंत येत सुगंधवनीं । कीं काशीक्षेत्रावरी स्वर्धुनी । कीं श्वेतोत्पलें मृडानी । रमणलिंग अर्चिजे ॥४४॥ कीं निदैवास सांपडे चिंतामणी । क्षुधितापुढें क्षीराब्धि ये धांवुनि । तैसा कमलोद्भवनंदन ते क्षणी । नारदमुनि पातला ॥ ४५ ॥ वाल्मीक सत्यवतीनंदन । औत्तानपादी कयाधुहृदयरत्न | शिष्य हे ज्याचे त्रिभुवनी जाण । वंद्य ते कां सर्वातें ॥४६ ॥ जों चतुःषष्टिकलाप्रवीण निर्मळ । चतुर्दशविद्या करतलामळ । ज्याचें स्वरूप पाहतां केवळ । नारायण दुसरा कीं ॥४७ ॥ हें कमळभवांड मोडोनी । पुनः सृष्टि करणार मागुतेनी । अन्याय विलोकितां नयनीं । दंडे ताडील शक्रादिकां ॥४८ ।। तो नारद देखोनि तोचि क्षणीं । कुंडांतूनि मूर्तिमंत निघे अग्री । दक्षिणाग्नि गार्हपत्य आहवनी । उभे ठाकले देखतां ॥४९॥ पराशरादि सकळ ब्राह्मण । प्रधानासहित भद्रसेन । धांवोनि धरिती चरण । ब्रह्मानंदे उचंबळले ॥१५० ।। दिव्य गंध दिव्य सुमनीं । षोडशोपचारी पूजिला नारदमुनी । राव उभा ठाके कर जोडोनी । म्हणे स्वामी अतींद्रियद्रष्टा तूं ॥५१ । त्रिभुवनीं गमन तुझें सर्व । काही देखिलें सांग अपूर्व । नारद म्हणे मार्गी येतां शिव- । दूत चौघे देखिले ॥५२॥ दशभुज पंचवदन । तिहीं मृत्यु नेला बांधोन । तुझ्या पुत्राचें चुकलें मरण | रुद्रानुष्ठानें धन्य केलें ॥५३ ॥ तव पुत्ररक्षणार्थ ते वेळां । शिवें वीरभद्र मुख्य पाठविला । मज देखतां मृत्यूसी पुसूं लागला | शिवसुत ऐका तें ||५४ ॥ तूं कोणाच्या आज्ञेकरून । आणीत होतासी भद्रसेननंदन । त्यास दहा सहस्र वर्षे पूर्ण | आयुष्य असे निश्चयें ॥ ५५ ॥ तो सार्वभौम होईल तत्त्वतां । रुद्रमहिमा तुज ठाऊक असतां । शिवमर्यादा उल्लंघूनि तत्त्वतां । कैसा आणीत होतासी ॥५६॥ मग चित्रगुप्ता पुसे सूर्यनंदन । पत्रिका पाहिली वाचून । तो द्वादशवर्षी मृत्युचिह्न । गंडांतर थोर होतें ॥५७ ॥ ते महत्पुण्यें निरसूनि सहज । दहा सहस्र वर्षे करावें राज्य । मग तो सूर्यनंदन महाराज । स्वापराधें कष्टी बहू ॥५८ ॥ मग उभा ठाकूनि कृतांत । कर जोडोनि स्तवन करीत । हे अपर्णाधव हिमनगजामात । अपराध न कळतां घडला हा ॥५९ ॥ ऐसें नारदें सांगतां ते क्षणीं । रायें पायांवर घातली लोळणी । आणिक सहस्र रुद्र करूनी । महोत्सव करीतसे ॥१६० ॥ शतरुद्र करितां विशेष । शतायुषी होय तो पुरुष । हा अध्याय पढतां निर्दोष । तो शिवरूप याचि देहीं ॥६१ ॥ तो येथेंचि झाला मुक्त । त्याच्या तीर्थे तरती बहुत । असो यावरी ब्रह्म अंतर्धान पावला ||६२ | आनंदमय शक्तिनंदन । रायें शतपद्म धन देऊन । तोषविला गुरु संपूर्ण । ऋषींसहित जाता झाला ॥६३ ॥ हें भद्रसेनआख्यान जे पढती । त्यांसी होय आयुष्य संतती । त्यांसी काळ । न बाधे अंतीं । वंदोनि नेती शिवपदा ॥६४ ॥ दशशत कपिलादान । ऐकतां पढतां घडे पुण्य । केलें असेल अभक्ष्य भक्षण | सुरापान ब्रह्महत्या ||६५ ॥ एवं महापापपर्वत तत्त्वतां । भस्म होती श्रवण करितां । हा अध्याय त्रिकाळ वाचितां । गंडांतरें दूर होती ॥६६॥ यावरी कलियुगीं निःशेष | शिवकीर्तनाचा महिमा विशेष | आयुष्यहीन लोकांस । अनुष्ठान हेंचि निर्धारिं ॥६७ ॥ मग तो राव भद्रसेन । सुधर्म पुत्रास राज्य देऊन । युवराज्य तारकालागून | देता झाला ते काळीं ॥६८ ॥ मग प्रधानासमवेत राव जाणा । जाता झाला तपोवना | शिवअनुष्ठान रुद्रध्याना । करितां महारुद्र तोषला ॥६९ ॥ विमानीं बैसवूनि त्वरित । राव प्रधान नेले मिरवीत । विधिलोक वैकुंठीं वास बहुत ॥ स्वेच्छेंकरूनि राहिले ॥१७० ॥ शेवटीं शिवपदासी पावून । राहिले शिवरूप होऊन । हा अकरावा अध्याय जाण । स्वरूप एकादश रुद्रांचे ॥७१ ॥ हा अध्याय करितां श्रवण । एकादश रुद्रां समाधान । कीं हा कल्पद्रुम संपूर्ण । इच्छिलें फळ देणार ॥७२॥ मृत्युंजयजप रुद्रानुष्ठान । त्यास न बाधी ग्रहपीडा विघ्न । पिशाचबाधा रोग दारुण । न बाधीच सर्वथाही ॥७३ ॥ येथें जो मानील अविश्वास । तो होईल अल्पायुषी तामस । हे निंदी तो चांडाळ नि:शेष | त्याचा विटाळ न व्हावा ॥७४ ॥ त्यास प्रसवोनि वांझ झाली माता । त्याची संगती न धरावी तत्त्वतां । त्यासीं संभाषण करितां । महापातक जाणिजे ।।७५ ।। ते आपल्या गृहासी न आणावें । आपण त्यांच्या सदनासी न जावें । ते त्यजावें जीवें भावें । जेवीं सुशीळें हिंसकगृह ॥७६ ॥ जो प्रत्यक्ष भक्षितो विष । जे मूर्ख बैसती त्याचे पंक्तीस | त्यांसी मृत्यु आला या गोष्टीस । संदेह कांहीं असेना ॥७७ ॥ असो सर्वभावें निश्चित । अखंड पाहावें शिवलीलामृत । हें न घडे जरी त्वरित । हा अध्याय तरी वाचावा ॥७८ ॥ या अध्यायाचें करितां अनुष्ठान । तयासी नित्य रुद्र केल्याचें पुण्य । त्याचे घरीं अनुदिन । ब्रह्मानंद प्रकटेल ।।७९ ॥ अपर्णाहृदयाब्जमिलिंद । श्रीधरस्वामी तों ब्रह्मानंद । जो जगदानंदमूळकंद । अभंग न विटे कालत्रयीं ॥१८० ॥ शिवलीलामृत ग्रंथ प्रचंड । स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड । परिसोत सज्जन अखंड । एकादशाध्याय गोड हा ॥१८१ ।।

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *